Levenskunst – Susan Sontag over ervaring
We moeten leren meer te zien, meer te horen en meer te voelen,’ schrijft Susan Sontag in haar essay ‘Against interpretatie’.
Over ervaring
Heeft een kunstwerk een uitleg nodig? Karel van het Reve schrijft in zijn Geschiedenis van de Russische literatuur (1985): als wat Tolstoj schrijft door een ander moet worden uitgelegd ‘waarom heeft Tolstoj dan al die moeite gedaan? Had hij dan niet veel beter meteen kunnen zeggen wat hij bedoelde?’
Filosoof Susan Sontag pleit in ‘Against interpretation’ (1966) eveneens voor minder interpretatie. Ze bestrijdt het idee dat via interpretatie een verborgen betekenis naar boven gehaald moet worden. De betekenis van een kunstwerk ligt in de ervaring ervan. Het enige wat ons te doen staat is meer te ervaren. Het is een les die op meer gebieden dan alleen kunst van toepassing is. Heb je het idee dat je de uitslag van een test nodig hebt om jezelf te kennen? Of een uitleg van een deskundige om je leven te begrijpen? Misschien hoef je alleen maar meer te zien, horen en voelen.
De scheurkalender Levenskunst van Filosofie Magazine biedt levenswijsheden uit de westerse en oosterse filosofie. Lees hier meer bijdragen van mij voor de Levenskunst-kalender.
