Filosofie Magazine – Michele Hutchison over Martha Nussbaum: ‘Het goede was niet langer die ene waarheid’
Voor mijn rubriek ‘Het Moment’ sprak ik schrijver en literair vertaler Michele Hutchison. Voor haar Engelse vertaling van De avond is ongemak won zij met auteur Marieke Lucas Rijneveld de International Booker Prize.
HET MOMENT
‘Het was in de bibliotheek van de University of East-Anglia, begin jaren negentig. Ik moest een essay schrijven over de negentiende-eeuwse roman, zocht naar een richting en had lukraak wat boeken uit de kast gehaald. Daartussen zat Love’s Knowledge (1990) van Martha Nussbaum. Ik had nog nooit van haar gehoord, het omslag zag er niet erg uitnodigend uit. Maar toen ik begon te lezen was ik meteen gegrepen door haar aanpak – die verfrissende mengeling van literatuurstudie en ethiek.
Ik dacht dat ethiek heel saai zou zijn – het is zo’n droog woord. Door Nussbaum kwam ik erachter dat ik dáár moest zijn. Als tiener stelde ik existentiële vragen. Wat is het leven? Waarom leef ik? Met de nadruk op “ik” – op die leeftijd ben je nu eenmaal vooral met jezelf bezig. Love’s Knowledge hielp me op weg naar andere vragen: hoe kun je een goed mens zijn? Hoe kunnen we een goed leven leiden? Door haar essays besefte ik dat literatuur een belangrijke rol kan spelen bij de zoektocht naar het goede leven. Ik had gekozen voor een studie literatuur omdat ik zo van lezen hield. Nu leerde ik dat literatuur nut had en een soort morele gids kan zijn.
In de christelijke omgeving van mijn jeugd – mijn dorp en de Church of England-scholen – lag de nadruk op één woord, één waarheid. Nussbaum benadrukt meervoudigheid. Dat sprak me aan: de meervoudigheid van het goede, van menselijke levens, van mogelijkheden, visies en nuances. Romans en verhalen kunnen recht doen aan die meervoudigheid en geven je de mogelijkheid je te verplaatsen in anderen en andere levens. Dat is zo mooi van romans uitgeven en vertalen: als redacteur, uitgever en nu als vertaler draag ik eraan bij dat al die empathische ervaringen die literatuur kan bieden worden doorgegeven.’
Gepubliceerd in Filosofie Magazine, maart 2021. Fotografie: Maarten Noordijk.