Baltasar Gracián over de kunst het juiste gezelschap te kiezen

Handorakel en kunst van de voorzichtigheid is de naam van een bijzonder boek met praktische leefregels van Baltasar Gracián. In dit werk geeft Gracián driehonderd adviezen met een korte toelichting. Het is een bundel die ik al jaren heb, en een paar keer per jaar er weer eens bij pak. Niet meer om van begin tot eind te lezen, maar wel om al bladerend weer verrast te worden met zijn tactische raadgevingen. Vrienden zijn voor Gracián ook belangrijk. Voor de filosofische scheurkalender Even Stilstaan koos ik dit citaat uit: ‘De kortste weg uw persoonlijkheid te ontwikkelen: de kunst het juiste gezelschap te kiezen.’

Leven zonder vriendschap is een barre woestijn

‘Een leven zonder vriendschap is een barre woestijn’ schrijft Baltasar Gracián in een van zijn praktische leefregels. Deze Spaanse filosoof benadrukt in zijn Handorakel en kunst van de voorzichtigheid keer op keer het belang van de omgang met anderen. Vriendschap is voor hem niet alleen ‘een verademing voor de ziel’; vriendschappen zijn ook heel nuttig.

Je leert van elkaar, je neemt onbewust elkaars gewoonten en smaken over en je beste vrienden zullen je ongezouten de waarheid zeggen. Maar juist omdat vrienden zo’n belangrijke rol spelen, moet je veel aandacht besteden aan de keuze van de mensen om je heen. Zoiets belangrijks mag niet alleen op toeval en gevoel berusten – je hebt je verstand erbij nodig om de vrienden te kiezen die ook vrienden zullen blijven. Gracián adviseert om op zoek te gaan naar tegenpolen. Ben je snel boos? Kies een beheerst iemand. In de omgang met de ander zul je dan de gulden middenweg bereiken.

De scheurkalender Levenskunst van Filosofie Magazine biedt levenswijsheden uit de westerse en oosterse filosofie. Lees hier meer bijdragen van mij.