Levenskunst – Ingeborg Bachmann over het grensgeval
‘In het tegenspel van het onmogelijke met het mogelijke verbreden we onze mogelijkheden’ sprak Ingeborg Bachmann in een dankwoord. Voor de scheurkalender Levenskunst van Filosofie Magazine selecteerde ik dit citaat uit haar Frankfurter Colleges.
‘Bij alles wat we doen, denken en voelen, zouden we soms tot het uiterste willen gaan’, stelt de Oostenrijkse schrijver en filosoof Ingeborg Bachmann. Ze voegt daar meteen aan toe dat ze heel goed beseft dat we ‘binnen de orde moeten blijven’. Maar binnen de grenzen die er in de maatschappij bestaan, kun je je blik naar buiten richten. Het onbereikbare, het onmogelijke, het volmaakte: dat zijn wel de punten op de horizon waarnaar je kunt streven. Ook al zal je die nooit bereiken, en zal het doel steeds weer verder liggen.
Alleen zo zal je groeien, en zal je wat zij noemt ‘het grensgeval’ bereiken: de grens tussen het mogelijke en het onmogelijke. Streven naar het volmaakte kan op ieder gebied: de literatuur, de liefde, vrijheid, of iets anders. In elke situatie verbergt zich volgens Bachmann het grensgeval dat wij zouden moeten proberen te ontdekken.
De scheurkalender Levenskunst van Filosofie Magazine biedt levenswijsheden uit de westerse en oosterse filosofie. Lees hier meer bijdragen van mij voor de Levenskunst-kalender.
