HET EXPERIMENT – Verplichte liefde. Lotte Spreeuwenberg over ouderliefde
Een verplichting tot liefde: dat klinkt paradoxaal. Maar heeft niet ieder kind het recht op liefde? Ik sprak filosoof Lotte Spreeuwenberg.
Experiment Kinderen die opgroeien in instituties met sterk wisselend personeel ontwikkelen meer emotionele en sociale problemen.
‘Bestaat er een morele plicht tot liefde?’ vraagt filosoof Lotte Spreeuwenberg van de Universiteit Antwerpen, die onderzoekt doet naar ouderliefde. ‘De Amerikaanse filosoof Matthew Liao stelt dat kinderen recht hebben op liefde om een goed leven te kunnen leiden. Hij verwijst daarbij naar onderzoek dat de negatieve effecten laat zien van opgroeien in instituties met wisselend personeel. Daar ontbreekt een liefdevolle omgeving, die we bij een vast gezin of vaste verzorgers wel verwachten. Zo’n onderzoek roept de vraag op: wat missen die kinderen precies waar ze wel recht op hebben? Liao noemt dat liefde, maar wat ís liefde?
Ik zie liefde geven als het positief evalueren van iemand. Dat klinkt afstandelijk, maar zo bedoel ik het niet. Als je iemand liefhebt, kun je redenen geven waarom je van iemand houdt – dat is het rationele deel. Daarbij heb je ook positieve gevoelens voor iemand, het emotionele deel. Als je een kind maar kort ziet, is het heel moeilijk om het genoeg positief te evalueren om het de liefde te geven die het nodig heeft. Een band is er nauwelijks. Je zegt niet: “En nu heb ik je lief.” De positieve waarderingen en emoties naar het kind toe hebben tijd nodig om te groeien.
Het klinkt paradoxaal om ouders en verzorgers te verplichten tot een emotie. Toch vind ik dat ouders en verzorgers die morele verplichting tot liefde hebben. In de praktijk betekent dat: je moet probéren liefde te geven – succes is niet gegarandeerd, zoals bij moeders met een postnatale depressie.
Gepubliceerd in Filosofie Magazine, november 2017. Illustrator: Bas van der Schot.
Iedere maand interview ik een filosoof over een wetenschappelijk experiment voor de rubriek ‘Het Experiment’. Lees meer voorbeelden hier.
