Levenskunst – Rilke: ‘Uw twijfel kan een goede eigenschap worden als u hem opvoedt’
‘Uw twijfel kan een goede eigenschap worden als u hem opvoedt’. Voor de Levenskunst-kalender van Filosofie Magazine koos ik dit citaat uit een van die prachtige brieven die Rainer Maria Rilke schreef.
Twijfel die ‘wetend’ wordt
Twijfel kan een destructieve kracht zijn. Het is de kunst om de twijfel om te vormen tot een van je beste werkkrachten. Dat kan door hem op te voeden, schrijft Rainer Maria Rilke aan ‘de jonge dichter’ Franz Xaver Kappus in Brieven aan een jonge dichter. Rilke maakt van de twijfel een personage: ‘vraag hem, tekens als hij iets voor u wil bederven, waarom iets lelijk is, verlang van hem bewijzen, stel hem op de proef.’ Door de twijfel te personificeren is die geen abstracte kracht meer die je overkomt, maar iets concreets waar je grip op kan krijgen.
Twijfel moet je niet ter zijde schuiven, maar serieus nemen zonder eraan onder door te gaan. Dat kan door telkens weer argumenten te eisen voor de oordelen die voortkomen uit die twijfel. Als je niet opgeeft dan komt er een dag waarop de twijfel – hoe paradoxaal dat ook klinkt – ‘wetend’ wordt.
De scheurkalender Levenskunst biedt levenswijsheden uit de westerse en oosterse filosofie. Nog een preview? Lees hier mijn bijdragen over onder anderen Arendt en Murdoch.
