Levenskunst – Rosa Luxemburg over mens zijn
‘Mens zijn is vóór alles de hoofdzaak. En dat betekent: vastberaden en helder en vrolijk zijn,’ schrijft Rosa Luxemburg. Dit citaat koos ik voor de Levenskunst-kalender 2021.
Kijk goed, en luister goed
‘Ach, ik kan ook geen recepten schrijven hoe men mens moet zijn,’ schrijft Rosa Luxemburg (1871-1919) na haar uitspraak dat ‘mens zijn’ de hoofdzaak is. Een recept kan ze niet geven, maar in haar brieven geeft Luxemburg wel een voorbeeld hoe je mens kunt zijn in moeilijke omstandigheden. Tijdens haar gevangenschap (het gevolg van haar oproep tot verzet tegen de dreigende oorlog) richt ze zich op al het moois en goeds wat er toch nog om haar heen te vinden is.
Als ze schrijft over haar donkere cel, voegt ze daaraan toe dat de nachtelijke duisternis ‘zo mooi en zacht als fluweel is’, als je maar goed kijkt. En zelfs ‘in het knerpen van het vochtige zand onder de langzame zware stappen van de schildwacht zingt ook een klein schoon lied van het leven wanneer men maar goed weet te luisteren’.
Luxemburg geeft geen recept, maar wel een handreiking: kijk goed, en luister goed – ook als het moeilijk is.
De scheurkalender Levenskunst van Filosofie Magazine biedt levenswijsheden uit de westerse en oosterse filosofie. Lees hier meer bijdragen van mij voor de Levenskunst-kalender.
