Levenskunst – Patricia de Martelaere over zelfkennis
Patricia de Martelaere: ‘De vreemdheid begint niet met de anderen. Wij zijn vreemd voor onszelf.’
Ken uzelf, is de opdracht van Socrates. Maar kunnen we dat wel? Kun je bijvoorbeeld weten of je echt verliefd bent? De Vlaamse filosoof Patricia de Martelaere schrijft: ‘Wij weten niet alleen nooit met zekerheid wie echt van ons houdt en wie niet, wij kunnen zelfs niet zeker weten van wie we zelf houden.’ Om gevoelens bij jezelf waar te nemen, heb je woorden nodig. En daar gaat het mis.
Het voelen staat niet los van het verwoorden. De woorden die je gebruikt om gevoelens te beschrijven, roepen tegelijkertijd die gevoelens op. Denk maar aan iemand die een liefdesbrief schrijft: die wordt al schrijvend steeds verliefder. Sterker nog: die zou verliefd kunnen worden door te schrijven. De Martelaere concludeert: ‘We zijn voor onszelf geen open boek maar een knoop in een zakdoek, bestemd om op iets te wijzen, maar het is niet duidelijk waarop hij wijst.’
Meer lezen over Patricia de Martelaere? Voor filosofie.nl schreef ik een inleiding over haar. In Theater De Roode Bioscoop gaf ik een ode aan haar column ‘Moet men krabben waar het jeukt?’ Voor ‘Het Moment’ interviewde ik beeldend kunstenaar en filosoof Iris van der Graaf over De Martelaere.
De scheurkalender Levenskunst van Filosofie Magazine biedt levenswijsheden uit de westerse en oosterse filosofie. Lees hier meer bijdragen van mij.
