Levenskunst – Montaigne over de wisselvalligheid

‘Er bestaat evenveel onderscheid tussen ons en onszelf als tussen ons en de ander,’ schrijft filosoof Michel de Montaigne. Voor de Levenskunst-kalender van Filosofie Magazine selecteerde ik dit citaat.

Verlegen en brutaal, ijverig en laks, vrijgevig en zuinig: dat zijn nog maar een paar van de tegenstellingen die Montaigne in zichzelf ontdekt. ‘Wij zijn niets dan stukjes en beetjes, verweven tot zo’n vormeloos en onsamenhangend geheel dat elk onderdeel, elk moment, een eigen rol speelt,’ vervolgt hij in zijn essay ‘Over de wisselvalligheid van daden’. De Franse filosoof kijkt met verbazing hoe zelfs intelligente mensen van deze brokstukken een samenhangend geheel proberen te maken. Iedereen die nauwlettend zijn eigen persoonlijkheid bestudeert, zal wisselvalligheid en innerlijke strijdigheid in zichzelf vinden. Een langere tijd een dagboek bijhouden kan hetzelfde inzicht opleveren.

Is die wisselvalligheid van ons een probleem? Inzicht in die veranderlijkheid kan ook bevrijdend zijn: voel je je vandaag niet prettig, morgen kan dat zomaar anders zijn.