Levenskunst – Iris Murdoch over kunst
Iris Murdoch: ‘Kunst is geen vorm van vermaak of een bijzaak, het is de meest leerzame van alle menselijke bezigheden’
Kan het lezen van romans ons tot betere mensen maken? Filosoof en schrijver Iris Murdoch denkt van wel. Mensen zijn zelfzuchtig, is haar uitgangspunt. We zijn vooral bezig met onszelf: we piekeren of proberen juist weg te dromen in zelfverheerlijkende en troostende fantasieën. Om te kunnen ontkomen aan die zelfobsessie moeten we met aandacht naar de mensen en dingen om ons heen kijken. Als je een roman leest en volledig opgaat in het verhaal, ben je even verlost van die zelfzuchtige beslommeringen. Dat is een eerste stap.
Een beter mens kun je pas worden als je romans leest die je beter naar de wereld laten kijken. Grote kunstwerken laten zien hoe de wereld is zoals die is, ze laten het lijden zien ‘zonder sensatie, en de dood zonder enige troost’. Overigens lukt dat volgens Murdoch ook grote schrijvers niet altijd: ‘Zelfs Tolstoj slaagde er in Ivan Iljitsj niet echt in.’
De scheurkalender Levenskunst van Filosofie Magazine biedt levenswijsheden uit de westerse en oosterse filosofie. Dit citaat van Murdoch selecteerde ik uit haar bundel ‘Over God en het Goede’. Lees hier meer bijdragen van mij voor de Levenskunst-kalender.
