HET MOMENT – Aline d’Haese: ‘Freud gaf herkenning, Bergson gaf levenskracht’
‘Op dat moment begreep ik: dit soort relaties maakt me kapot’, vertelt Aline d’Haese, docent klassieke talen en filosofie. De ideeën van Freud over doodsdrift gaven haar inzicht in haarzelf en relaties. Ik interviewde haar voor mijn rubriek ‘Het Moment’ in Filosofie Magazine.
HET MOMENT
‘Ik had een scheiding achter de rug. En ik had andere relaties gehad die niet goed voor me waren. Bij de Vlaamse filosoof Paul Moyaert volgde ik colleges over Freud en de doodsdrift. Volgens Freud hebben we niet alleen een levensdrift die constant vooruit wil, maar ook een drift die tegen verandering is. Doodsdrift is niet een verlangen naar de dood, maar wel naar de rust van het doodse: dat alles hetzelfde blijft. Ik herkende die conservatieve kracht. Zo zit ik ook in elkaar. Ik heb de neiging om alles te bewaren, om alles vast te houden, om uit gewoonte vast te blijven hangen aan mensen en relaties – zelfs als die niet goed voor me zijn.
De levens- en doodsdrift moeten elkaar in evenwicht houden. Als de doodsdrift vrij spel krijgt, is er alleen nog pure destructie. Ik zie mezelf nog zitten op die ongemakkelijke houten collegebanken. Toen wist ik: dat wil ik niet, dat gaat met te ver. Freud gaf mij inzicht in mezelf en relaties. Op dat moment begreep ik: dit soort relaties maakt me kapot, ik moet hiermee stoppen.
Later las ik de werken van de Franse filosoof Bergson. Zijn filosofie over levenskracht is veel optimistischer. En hij legt – anders dan Freud – de nadruk op het positieve en creatieve dat voortkomt uit gewoontevorming. Ik zie dat terug bij gewichtheffen – mijn uitlaatklep. Die bewegingen zijn technisch gezien zó ingewikkeld. Alleen door die steeds opnieuw te doen kun je een prachtige lift krijgen. Freud gaf herkenning en aanvaarding van bepaalde trekjes van mezelf, maar Bergson gaf een leidraad om tegen mezelf te zeggen: Kom op! Gewichtheffen is voor mij beter dan welk antidepressivum ook.’
Gepubliceerd in Filosofie Magazine, september 2017. Fotografie: Merlijn Doomernik.
