HET MOMENT – Dora Timmers over Lou Salomé: ‘Ik dacht: in het denken ben ik veilig en neutraal. Daar word ik niet weggezet als een vrouw’
Voor mijn rubriek ‘Het Moment’ in Filosofie Magazine sprak ik met filosoof Dora Timmers.
HET MOMENT
‘Als zeventienjarige maakte ik mezelf wijs dat ik verwant was aan Lou Salomé. Zij stelde het denken voorop, ze wilde zich vrij ontwikkelen – de liefde, of een huwelijk, zou dat in de weg staan. Ze wees meerdere huwelijksaanzoeken af, waaronder twee van Nietzsche. Met mannen ging ze vriendschappen aan.
Als kind was ik altijd bevriend met jongens geweest. Maar opeens veranderden de verhoudingen en zagen jongens me als een lustobject. Dat was een shock. Ik hield me nooit zo bezig met vrouw-zijn, maar steeds vaker werd ik op dat vrouw-zijn aangesproken. De jonge Salomé werd voor mij een voorbeeld: liefdesrelaties zo lang mogelijk uit de weg gaan en je richten op het denken. Ik ging filosofie studeren. Ik dacht: in het denken ben ik veilig en neutraal. Daar word ik niet weggezet als een vrouw. Nog steeds is Salomé een voorbeeld voor me, maar nu op andere gebieden. Zij durfde in de filosofie het persoonlijke en het theoretische met elkaar te combineren, zoals in haar biografie van Nietzsche. Dat is mooi. De academie neemt zo’n combinatie niet altijd serieus, maar interdisciplinair werken doet geen afbreuk aan filosofische theorieën.
Salomé liet me zien dat je als denker geen teruggetrokken persoon hoeft te zijn. Ze reisde, schreef theaterrecensies, romans, filosofische werken en werd na haar vijftigste psychoanalyticus. Ze legde zichzelf geen beperkingen op. Je kunt ook een goede denker zijn door kruisbestuivingen aan te gaan. Dat ben ik als filosoof voor het theater gaan doen – “dramasoof” noem ik mezelf. Achteraf was het denken helemaal niet zo’n neutraal gebied: ik ben me uiteindelijk ook gaan identificeren met vrouw-zijn.’
Gepubliceerd in Filosofie Magazine, februari 2018. Fotografie: Merlijn Doomernik.
Meer lezen over Lou Andreas-Salomé? Een korte inleiding schreef ik voor de website filosofie.nl en in Theater De Roode Bioscoop sprak ik over haar.
