HET EXPERIMENT – Sekseverschil in het brein? Annelies Kleinherenbrink over hersenonderzoek
Zijn verschillen tussen de hersenen van mannen en vrouwen aangeboren? Dat paradigma heerst nog steeds in veel hersenonderzoek. Ik sprak cultuurwetenschapper Annelies Kleinherenbrink.
Experiment Sekseverschillen in de hersenen bij ratten veranderen onder invloed van stress.
‘Inmiddels is breed geaccepteerd dat het brein plastisch is. Maar sekseverschillen in het menselijk brein worden verrassend genoeg nog steeds geïnterpreteerd als aangeboren’, vertelt cultuurwetenschapper Annelies Kleinherenbrink. ‘In dit experiment werd onderzocht hoe ratten reageren op stress. Tussen mannetjes- en vrouwtjesratten was er een verschil te zien in het aantal receptoren in de hersenen: mannetjesratten bleken er meer te hebben dan vrouwtjesratten. Na een periode van stress keerde dit verschil om: de vrouwtjes hadden “de mannelijke vorm” gekregen en de mannetjes “de vrouwelijke vorm”. Sekseverschillen in het brein kunnen dus veranderen.
Dat maakt dit experiment relevant voor het nature-nurture-debat. Het laat zien dat er inderdaad biologische verschillen bestaan – alleen wélk verschil hangt af van de omgeving. Nature en nurture kun je niet uit elkaar trekken, ze vormen één systeem. Dat maakt onderzoek natuurlijk veel ingewikkelder – en dat is ook de reden dat dit argument niet opgepikt wordt, ook al is dit soort resultaten bij onderzoek met ratten al decennia bekend. Ondertussen kunnen we in elk geval bescheidener zijn over de resultaten van een MRI-studie die verschillen tussen mannen en vrouwen aantoont. Nu wordt er nog vaak geroepen: zie je wel, nature. Maar dan wordt er niet gekeken of die verschillen iets te maken hebben met de levensloop van die mannen en vrouwen.’
Gepubliceerd in Filosofie Magazine, april 2019. Illustrator: Bas van der Schot.
Iedere maand interview ik een filosoof over een wetenschappelijk experiment voor de rubriek ‘Het Experiment’. Lees meer voorbeelden hier.