HET EXPERIMENT – Leren van een onwetende meester. Henriëtta Joosten over onderwijs
De wereld verandert snel, de arbeidsmarkt is flexibel, daarom moeten we een leven lang leren. Ik interviewde filosoof Henriëtta Joosten.
Experiment Is uitleg overbodig? De Franse docent Jacotot leerde zijn Vlaamse studenten Frans zonder één enkele les te hebben gegeven.
‘Een leven lang leren betekent dat je steeds weer naar school moet gaan om bijgeschoold te worden’, vertelt filosoof en hbo-docent Henriëtta Joosten, werkzaam aan De Haagse Hogeschool. ‘Dit experiment geeft een waardevollere boodschap: het benadrukt het vertrouwen in je eigen kunnen, in je eigen intelligentie. Als je wilt, kun je gewoon leren.
Alle mensen hebben een gelijke intelligentie, schrijft filosoof Jacques Rancière. In zijn boek De onwetende meester speelt het experiment van Joseph Jacotot een centrale rol. In 1818 gaf deze Franse docent zijn Vlaamse studenten een tweetalige editie van een boek. Tot zijn verbazing leerden ze op deze manier Frans – zonder les of uitleg. Rancière schrijft dat de pedagogische mythe de wereld in tweeën deelt: in wetenden en onwetenden. De vraag is: wie is er eigenlijk voor wie, wie heeft wie nodig? Volgens Rancière moet een docent niet het resultaat beoordelen – wat we nu doen –, maar verifiëren of een student met aandacht heeft gezocht. Maar: “wie zoekt, die vindt”, en dat kan wat anders zijn dan je zocht. Dat is spannend, en staat haaks op het huidige onderwijssysteem met leerdoelen en toetsregime.
Wij hebben geëxperimenteerd met close-reading van filosofische teksten. Daarbij is de tekst de autoriteit en wijzen studenten me erop als ik verval in mijn rol van uitleggende docent. Sommige collega’s die meededen, zeiden aanvankelijk: dat kan ik niet, want ik ben geen filosoof. Daar zit waarschijnlijk achter: ik moet wel de wetende zijn. We zijn allemaal opgevoed met het idee van een docent “die het weet”’.’
Gepubliceerd in Filosofie Magazine, mei 2018. Illustrator: Bas van der Schot.
Iedere maand interview ik een filosoof over een wetenschappelijk experiment voor de rubriek ‘Het Experiment’. Lees meer voorbeelden hier.
