Filosofie Magazine – Khalid Mourigh over Noam Chomsky: ‘Ik ben een taalactivist geworden’

Voor mijn rubriek ‘Het Moment’ in Filosofie Magazine sprak ik met Khalid Mourigh, taalkundige, berberoloog en straattaalexpert. Dit jaar verscheen zijn boek De gast uit het Rifgebergte.

HET MOMENT

‘Bij taalkunde kon je niet om Noam Chomsky heen, hij is heel invloedrijk geweest. Volgens Chomsky is taal een aangeboren vermogen van de mens. Door de zinsbouw van talen te bestuderen, wilde hij de basisstructuur ervan ontdekken. Ik was niet geïnteresseerd in die zoektocht naar een aangeboren universele grammatica – ik wilde de Berber-talen beschrijven en de structuur ervan onderzoeken. Dat is een andere aanpak: taaldata verzamelen, beschrijven en analyseren.

Niet zozeer Chomsky’s taalkundige benadering, als wel zijn maatschappelijke activisme heeft mij beïnvloed. Eind jaren zestig publiceerde hij het artikel “The Responsibility of Intellectuals”. Daarin schrijft hij dat intellectuelen zoals wetenschappers en journalisten vaak de macht bestendigen. Chomsky liet mij zien dat je verantwoordelijkheid hebt. En dat het makkelijk is om kritisch te zijn op zaken waar je geen invloed op hebt. Ik keek naar mijn omgeving en vroeg me af: wat schort daaraan? En wat kan ik veranderen?

Ik ben uit de ivoren toren van de wetenschap gestapt. Ik wil een herwaardering van de taal van gewone mensen, van straattaal of een minderheidstaal als Berber. Zo geef ik lessen Berber (Tamazight) aan kinderen. Veel kinderen krijgen het Berber niet meer van huis uit mee. Door de taal te leren kun je praten met grootouders, met neven en nichten in Marokko. In Nederland hoor je er nooit helemaal bij: je bent nooit een echte Nederlander, maar altijd die Marokkaanse Nederlander. Tegelijkertijd is een deel van je identiteit – je taal – verloren gegaan. Het leren van de taal geeft je voeling met je eigen geschiedenis en een plek in de gemeenschap. Je hoort weer ergens bij en zo kun je iets opbouwen. Ik ben een taalactivist geworden.’

Gepubliceerd in Filosofie Magazine, juli 2021. Fotografie: Maarten Noordijk.